donderdag 23 februari 2017

Nuanceren

Nooit eerder in de geschiedenis hadden we toegang tot zoveel informatie als nu. De logische consequentie van die enorme berg data is dat we met de handen in het haar staan: de wereld blijkt zoveel ingewikkelder dan we al dachten! We kunnen er met ons hoofd niet meer bij. En als de werkelijkheid zo gecompliceerd is dat we er tureluurs van worden, wat is het dan verleidelijk om terug te vallen op een wat eenvoudigere, ongenuanceerde waarheid, ook al komt die niet helemaal of helemaal niet overeen met de werkelijkheid. We denken dan ergens iets van af te weten, we kunnen ergens in geloven, maar zijn natuurlijk nog steeds onwetend.


We hebben geen grip meer op de wereld, juist omdat er online zoveel ‘experts’ opereren. Ik schrijf experts bewust tussen aanhalingstekens, omdat er zowel meer betrouwbare als minder betrouwbare actoren in het spel zijn. Maar wie is wie? Wie van hen spreekt nu eigenlijk de waarheid? Welk artikel moet ik lezen om echt te weten hoe het gaat met het klimaat? Waar moet ik te rade gaan om de mechanismen van de bankensector echt te begrijpen? Wie vertelt me echt wat moslims denken? Voor elk geluid is een tegengeluid. Tegenover elke politieke uitleg staat een samenzweringstheorie.


Ik ben misschien wat ouderwets. ik geloof nog in de onderzoeksjournalist, de geniale wetenschapper en de integere politicus. Ik geloof in het objectieve verslag, de keiharde feiten en de weloverwogen nuancering, maar ik heb de indruk dat ik tot een minderheid behoor. En op internet bepaalt de meerderheid wat er boven komt drijven, want daar regeert de macht van de exponentiële viraliteit.


En wat boven komt drijven zijn natuurlijk de poezenvideo’s, de scheldpartijen, treiterijen, hap-snapnieuws, discutabele, maar ‘sexy’ studieresultaten en ongenuanceerde politieke uitspraken. Hashtag, like, deel, mention en de versimpelde werkelijkheid krijgen we zo in de schoot geworpen. Bankencrisis? Klimaatverandering? Vluchtelingenstromen? Het conflict in Syrië? Hoe het écht zit, is immers ook veel te ingewikkeld.


Het is de kunst om onze leerlingen te leren in die stroom informatie de juiste bronnen te vinden. Het beoordelen van de bruikbaarheid van bronnen is altijd een van de belangrijkste vaardigheden bij geschiedenis geweest. Op dit moment is er een generatie volwassenen die zich steeds minder de moeite getroosten op zoek te gaan naar de nuance, het achtergrondartikel, de wetenschappelijke studies. Laten we ons best doen de jonge generatie - via taal, door onderzoek, met discussie - te laten nuanceren.

Eerder gepubliceerde in Kleio







Geen opmerkingen:

Een reactie posten